Բաքուն և Բեռլինը ստուգել են ժամացույցները

Երեկ Բեռլինում կայացել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցի ընդլայնված կազմով և դեմ առ դեմ հանդիպումը։ Այս հանդիպման մանրամասները, դրա վերլուծությունը, այս ամենը դեռ՝ ինչպես հայրենական, այնպես  էլ գերմանական մամուլում մեծ թվով հրապարակումների թեմա կդառնա։ Իսկ ես ուզում եմ ուշադրություն հրավիրել մեր պետության ղեկավարի Գերմանիա կատարած այցի շատ կարևոր համատեքստի վրա։ Այն անցկացվում է՝ Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում վերջին երկու շաբաթվա ընթացքում տեղի ունեցած իրոք պատմական փոփոխությունների ֆոնին:
 
Խոսքը՝ Ադրբեջանի Ղարաբաղի տարածաշրջանից ռուսական խաղաղապահ քանակակազմի վաղաժամկետ դուրսբերման մասին է։ Որից հետո երկու փոխվարչապետները՝ Շահին Մուստաֆաևը և Մհեր Գրիգորյանը ստորագրեցին արձանագրություն, որում ասվում է, որ սահմանազատման գործընթացի սկզբնական փուլում կողմերը համաձայնեցրել են՝ սահմանային գծի առանձին հատվածների անցումը անմիջականորեն Բաղանիս (ՀՀ)- Բագանիս Այրըմ (ԱՀ), Ոսկեպար (ՀՀ) - Աշաղը Ասքիփարա (ԱՀ), Կիրանց (ՀՀ) - Խեյրըմլի (ԱՀ) և Բերքաբեր (ՀՀ) - Գըզըլհաջըլը (ԱՀ) բնակավայրերի միջով: Առավել ևս,  Ադրբեջանի Հանրապետության և Հայաստանի Հանրապետության միջև սահմանին կոորդինատների ճշտման աշխատանքների շրջանակներում գեոդեզիական չափումների հիման վրա՝ 2024 թվականի ապրիլի 25-ի դրությամբ տեղադրվել է 20 սահմանային սյուն։ Երկու պետությունների փորձագիտական խմբերի աշխատանքը շարունակվում է, որքան էլ հայ սադրիչների խմբերը փորձեն խոչընդոտել այս գործընթացին։ Ինչն, առանց որևէ կասկածի, հանդիսանում է մեծ քայլ՝ դեպի Հարավային Կովկասի ողջ տարածաշրջանում խաղաղության։
 
«Ադրբեջանի և Հայաստանի սահմանին տեղադրվել է առաջին սահմանային սյունը։ Սա եւս մեկ քայլ է դեպի խաղաղություն։ Մենք կողմերին աջակցում ենք կայուն և արդար խաղաղության հասնելու ճանապարհին»,- X սոցիալական ցանցի իր էջում գրել է՝ Ադրբեջանում Գերմանիայի դեսպան Ռալֆ Հորլեմանը։ Պաշտոնական Բեռլինի այսպիսի դիրքորոշումը արժանի է հարգանքի։ Հատկապես հաշվի առնելով այն գործնական ներդրումը՝ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև արդար խաղաղության հաստատման գործում, որը մենք տեսանք նրանց կողմից։
 
Պատահական չէ, որ, ելույթ ունենալով «COP29 և կանաչ տեսլական Ադրբեջանի համար» թեմայով միջազգային ֆորումում, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը անդրադարձել է գերմանա-ադրբեջանական հարաբերությունների թեմային։ Պետության ղեկավարը նշել է, որ «այժմ մենք ապրում ենք, հնարավոր է,  մեր երկկողմ հարաբերությունների ամենաակտիվ ժամանակահատվածներից մեկը։ Եվ մենք սա կարող ենք շատ դրական գնահատել»։
 
Այս կապակցությամբ հիշեցնենք, որ Մյունխենի անվտանգության համաժողովի շրջանակներում Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցի աջակցությամբ կայացել է՝  մեր պետության ղեկավարի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հանդիպումը։ Այդ ժամանակ Ադրբեջանի նախագահը հնչեցրել է հավասարապես նույն դիրքորոշումը, որը նա միշտ հնչեցրել է: Ադրբեջանը հանդես է գալիս տարածաշրջանում խաղաղության օգտին՝ առաջնահերթություն համարելով երկկողմ շփումները Բաքվի և Երևանի միջև։ Արդյունքում, այդպես էլ եղավ. Բաքուն և Երևանը կարողացան առանց միջնորդների երկկողմ շփումների ժամանակ պայմանավորվել Գազախի շրջանի 4 գյուղերի ճակատագրի շուրջ։
 
Դրանով հանդերձ, իմաստ ունի հիշեցնել այն մասին, որ հենց Գերմանիայում են անցկացվել  Ադրբեջանի և Հայաստանի արտգործնախարարների միջև բանակցությունները։ Եվ դրանց արդյունքների հիման վրա, հիշում եմ, Գերմանիայի ԱԳՆ ղեկավար Անալենա Բարբոքը հայտարարեց, որ հնարավոր է համարում Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության հաստատումը։ Գերմանիան, նրա խոսքով, մտադիր է հետագայում ևս երկու կողմերին աջակցել հակամարտության կարգավորմանն ուղղված նրանց ջանքերում, իսկ պաշտոնական Բաքուն հանդես է գալիս իրավիճակի նման զարգացման օգտին։
«Այսպիսով, Գերմանիան, ի տարբերություն իր հարեւանությամբ գտնվող Ֆրանսիայի, որը, ինչպես ասում են, կրակի վրա յուղ է լցնում և Հայաստանին մատակարարում է մահաբեր զենք՝ խաղաղ գործընթացում չեզոքություն է ցուցաբերում», - հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը՝ փետրվարի վերջին Գերմանիայի տնտեսության արեւելյան կոմիտեի նախագահի Մայքլ Հարմսի գլխավորած՝ Գերմանիայի տնտեսության արեւելյան կոմիտեի պատվիրակության հետ հանդիպման ժամանակ։
 
Հիշեցնեմ նաև, որ 2022 թվականի մայիսին Գերմանիայի դաշնային նախագահ Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերը շնորհավորական նամակ է հղել մեր պետության ղեկավարին։ «Մեր երկրների միջև հարաբերությունները վերջին տարիներին զարգանում են կառուցողական և աճող փոխադարձ վստահության հիման վրա։ Վստահ եղեք, որ Գերմանիան շատ է շահագրգռված մեր բարեկամական հարաբերությունների հետագա ընդլայնմամբ»,- այդ ժամանակ ընդգծել է նա։

 
«Վերջին շրջանում, Գերմանիա իմ այցերը կրում են պարբերական բնույթ։ Կարող եմ ասել, որ վերջին ժամանակներում գերմանա-ադրբեջանական հարաբերությունները բուռն զարգացման շրջան են ապրում»,- ասել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը՝ ապրիլի 26-ին Բեռլինում Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցի հետ համատեղ ասուլիսի ժամանակ։ Հիշեցնելով, որ  նա կանցլերի հետ հանդիպել է անցած տարվա մարտին Բեռլինում և երկու ամիս առաջ՝ Մյունխենում, պետության ղեկավարը նշել է. «Երկկողմ օրակարգը բավականին ծավալուն է։ Գերմանա-ադրբեջանական հարաբերությունների զարգացումը մեծ նշանակություն ունի ինչպես մեր երկրների, այնպես  էլ ողջ Հարավային Կովկասի զարգացման ու կայունության համար»։
 
Եվ ահա մենք տեսնում ենք միմյանց նկատմամբ այս ամբողջ ճանապարհի գործնական իրականացումը Ադրբեջանի և Գերմանիայի կողմից։ Ընդհանուր առմամբ, անշուշտ, ադրբեջանա-գերմանական հարաբերությունները շատ մեծ ներուժ ունեն։ Սա եղել է, կա և կլինի առաջատար պետությունների հարաբերություններ։ Սրանք տարածաշրջանների վրա վճռական ազդեցություն ունենալուն ունակ պետությունների հարաբերություններ են։ Ադրբեջանը՝ Հարավային Կովկասում, իսկ Գերմանիան՝ Եվրոպայում։ Եվ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի ներկայիս աշխատանքային այցը Գերմանիա հանդիսանում է չափազանց կարևոր՝ Բաքվի և Բեռլինի միջև ժամացույցների ստուգման տեսանկյունից։ Այս ստուգումը ցույց տվեց, որ մեր «ժամացույցները» ցույց են տալիս նույն ժամանակը։
 
Աքպեր Հասանով